آنچه در این مطلب خواهید خواند:
مخاطب این متن کوتاه، مادران و پدران عزیز و نگران این روزهای سرزمینمون ایران هستند. اول لازم می دونم که به همگیتون خدا قوت بگم که در این روزهای سخت و بحرانی کشور در کنار تمام نگرانی ها و غم هاتون حواستون به نقش والدگریتون هست و تلاش می کنید که فرزندانتون کمترین آسیب رو متحمل بشن چون اینو می دونیم که در شرایط بحرانی با شنیدن خبرهای منفی کودکان بیشتر از بزرگترها دچار آسیب های روحی و روانی می شوند.
آسیب هایی که شاید همون موقع ما متوجهشون نباشیم اما در طولانی مدت باعث استرس، بدخوابی، وابستگی ، عدم تمرکز و مشکلات بسیار زیاد دیگری در بچه ها می شوند. پس لازمه که ما در بحرانی ترین شرایط هم بخشی از حواسمون رو به کودکمون بدیم و مراقبت از سلامت روان بچه ها رو جدی بگیریم.
در اینجا 8 گام برای مراقبت از سلامت روان کودکان در مقابل اخبار منفی در بحران های اجتماعی رو بررسی می کنیم. شما هم اگر روشی برای حفاظت از سلامت روح و روان بچه ها بلدید حتما در بخش کامنت ها با والدین دیگر در میان بگذارید.
گام اول: پای اخبار را از خانه کوتاه کنیم!
تا جایی که می توانیم در حضور کودکان اخبار گوش ندهیم نه از تلویزیون و نه از رسانه های دیگر به خصوص اخبار خشونت آمیز. پیگیری اخبار به صورت تصویری یا حتی صوتی می تواند زمینه ی ایجاد حس نا امنی را در کودکان ایجاد کند. کودکی که خبر آمدن سیل یا خرابی طوفان یا فلان تصادف در آن طرف دنیا را می شنود نمی تواند تفکیک قائل شود و در تجسم کودکانه ، خودش را در این شرایط تصور می کند پس حس نا امنی از تمامی خبرهای پخش شده منتقل می شود حتی اگر ما متوجه آن نباشیم.
گام دوم: گوش شنوای فرزندمان باشیم
اجازه دهیم کودک بدون نگرانی و بدون سانسور از احساس هایش با ما حرف بزند . با کودک همدلی کنیم . با کتمان احساسش یا حتی برای رفع نگرانی اش حرفش را قطع نکنیم. بچه ها احتیاج دارند از ترس، غم، خشم یا سردرگمیشون با ما حرف بزنن. اگر تلاش کنیم نقطه ی امن بچه ها باشیم و اون ها رو بشنویم، تا حد زیادی فشار روانی کودکان را کم کرده ایم.
گام سوم: مراقب کلاممان باشیم
حتما شنیدید که روانشناس ها می گن مشکلات بچه ها رو پشت تلفن یا وقت بازی بچه برای دیگران تعریف نکنید چون بچه ها ممکنه سرگرم بازی باشن اما به خوبی متوجه حرف های ما هستن! در مورد اخبار هم همین مورد صدق میکنه. صحبت کردن از اخبار و اتفاقات روز به خصوص اگر منفی باشه پشت تلفن یا در حضور کودک (تاکید می کنم حتی اگر سرگرم بازی خودش باشد) موجل انتقال استرس و ایجاد نگرانی در بچه ها می شود.
گام چهارم: قبل از بقیه خودمون بگیم
اگر پیش بینی می کنیم که کودک ممکنه در خیابان با دیدن نیروهای نظامی دچار نگرانی بشه قبل از اینکه در این شرایط قرار بگیره خودمون مقداری اطلاعات بهش بدیم. در حد فهم کودک باید از اتفاقاتی که در محیط اطرافش رخ می دهد با او حرف بزنیم. در این بین می توانیم از احساس های خودمون بگیم و پذیرای شنیدن احساس های فرزندمون باشیم.
گام پنجم: ایجاد حلقه های ارتباطی با همسالان
تا جایی که می تونیم امکان دیدار و بازی با همسالان را برای بچه ها فراهم کنیم و اجازه بدیم که از دنیای بزرگتر ها فاصله بگیرن.
این فضا اگر با خانواده هایی شکل بگیره که فرزندانشون در جریان اخبار نیستن خیلی بهتره و میتونه محل امنی برای گذراندن زمان بازی بچه ها باشه. پس بهتره از قبل درمورد میزان آگاهی بچه های گروه از اخبار و اتفاقات روز کسب اطلاع کنیم تا پیش بینی های لازم صورت بگیره.
گام ششم: استفاده از بازی های هیجانی یا نقاشی آزاد
برای تخلیه هیجانات و پی بردن به ریشه های نگرانی و اضطراب کودکان یکی از بهترین راه ها استفاده از بازی و نقاشی آزاد است. بازی یا نقاشی آزاد در معنا به نوعی از این فعالیت ها گفته می شود که در آن والد یا مراقب کودک صرفا نقش یک تسهیلگر را بر عهده دارد و در این نوع فعالیت هدف خاصی مد نظر نیست کودک به صورت آزادانه با ابزار نقاشی مشغول می شود و در طی انجام فعالیت هیچگونه گوشزدی در مورد روند انجام کار دریافت نمی کند. بازی های آزاد هم اغلب به صورت پایان باز بدون برد و باخت یا نتیجه گیری مستقیم انجام می شوند. برای گرفتن ایده هایی برای بازی آزاد خوب است که 101 بازی ساده و کم هزینه درون خانه را بخوانید.
گام هفتم: پرهیز از سرزنش و ایجاد فشارهای مضاعف
یکی از پررنگ ترین اختلالاتی که در شرایط بحرانی جامعه رخ می دهد عدم تمرکز است. عدم تمرکز می تواند باعث ایجاد افت تحصیلی، حواس پرتی یا بدخلقی هایی در روابط اجتماعی شود. کودکان را بابت این موضوعات سرزنش نکنیم و تا جاییکه می توانیم برای درس خواندن به آن ها فشار نیاوریم. همراه کودک بودن و ایجاد حس امیدواری به مراتب نتایج بهتری به همراه داره.
گام هشتم: پذیرش خشم و ترس!
خشم و ترس یکی از اصلی ترین احساساتی هستند که کودکان در شرایط بحران های اجتماعی تجربه می کنند. وقتی والدین در پذیرش این احساس ها نباشند مدام تلاش می کنند به کودک بقبولانند که دلیلی برای ترسیدن یا خشمگین شدن وجود ندارد و این مساله نه تنها کارساز نیست بلکه باعث از بین رفتن حس اعتماد کودک نسبت به والدین و حتی خودش می شود. بهترین راه در این مواقع همراهی با کودک صحبت کردن درمورد احساس های ناخوش آیند و در صورت نیاز گفتگو با مشاور کودک و دریافت راهنمایی های تخصصی است.
امیدوارم که با برداشتن این 8 گام بتوانیم تا حد زیادی از آسیب به روح و روان بچه ها در مقابل اخبار منفی و بحران های اجتماعی جلوگیری کنیم.
خانوم یوسفی عزیز. مرسی که این مطلب مفید رو برامون نوشتید . تا توی اینستاگرام گفتید که منتشر شده سریع اومدم خوندمش. این روزها چقدر احتیاج داریم به این نکات. ممنونم از شما که کمکمون میکنید مراقب وضعیت روحی بچه ها باشیم.
ممنونم از توجهت آرزوجان. خوشحالم که این مطلب تونسته براتون مفید باشه. امیدوارم که همگی بتونیم با افزایش آگاهیمون بیشتر مراقب سلامت روان بچه هامون باشیم.
چه مطلب مفیدی بود. ممنونم که برای کمک به والدین و به خصوص بچه ها وقت می گذارید.
سپاسگذارم از نظر لطفتون خانم صادقی عزیزم.
عالی بود عزیزم. نکته های مهمی بود به خصوص اون قسمتش که در مورد صحبت های والدین بود منو به فکر فرو برد که خیلی وقت ها ما فکر میکنیم بچه ها حواسشون نیست اما در واقع تمام حواسشون پیش ماست و اینکه دقت می کنند ما درمورد چی حرف می زنیم.
دقیقا درست میگید. کوچولوهای خونه همیشه و همه جا حواسشون به والدین هست. خوشحالم که این مطلب براتون مفید بوده عزیزم.
ما که خیلی وقته کلا تلویزیون خونمون خاموشه اما ناخودآگاه بچه ها وقتی میریم مهمونی در معرض اخبار هستند. اونو چکارش کنیم؟ من مدام خونه مادرم میگم لطفا اخبار گوش نکنید اما فایده ای نداره… بعد وقتی هم که ناراحتم پسرم مدام بهم میچسبه می پرسه از چی ناراحتی؟ خب من چی بگم؟ نمیتونم که به بچه سه ساله بگم از چی ناراحتم پس چطور احساسمو نشون بدم؟
بله میفهمم که در چه شرایط سختی هستید دنیا جان. من فکر میکنم که اگر برای پدرمادر عزیزتون توضیح بدین که نیاز به حمایتشون دارید تا بتونید در ساعاتی که فرزندتون اونجا هست از روانش در مقابل اخبار منفی محافظت کنید با شما همکاری کنند. از طرفی در مورد صحبت کردن در مورد احساسات اتفاقا باید به کودکتون بگید که ناراحت هستید در گفتن دلیل ناراحتیتون لازم نیست دقیق توضیح بدید اما اینکه کودک بدونه شما ناراحت و غمگین هستید حق طبیعیشه و اگر احساس خودتون رو سانسور کنید مطمئنا متوجه میشه.
چقدر لازم بود این مطالب به خصوص این روزها که همه ی خبرها ناراحت کننده هست. ما هم توی خونه خبر گوش نمیدیم اما بالاخره توی مهمونی ها بچه ها در معرض اخبار منفی قرار میگیرند یه سری نکات هم بگید بهمون که بتونیم استرس بچه ها رو در این زمینه کنترل کنیم. بچه من خیلی نگرانه و من نمیدونم باید چجوری نگرانیشو برطرف کنم.
خوشحالم که براتون مفید بوده. چشم حتما در مطالب بعدی به بررسی روش هایی برای کنترل استرس بچه ها هم می پردازیم فعلا شما این نکات رو جدی بگیرید به خصوص اخبار گوش ندادن و صحبت نکردن از خبرای بد در مقابل بچه ها رو. امیدوارم که کمی بتونه کمک کنه کودکتون ارامشش رو به دست بیاره.
سلام عزیزم مقالتون رو خوندم خیلی خوب بود ممنونم . راستش کودک من 4 سالشه خیلی کنجکاوه و هوش بالایی هم داره . مثلا سریعا متوجه اخبار میشه یا مستقیما سوال میپرسه با اینکه خیلی رعایت میکنیم اما خودش میاد میپرسه متاسفانه اکثرشون هم مربوط به اخبار منفی و یا ناراحت کنندست خواستم بپرسم به نظرتون لازمه به روانشناس کودک مراجعه کنم؟
اگر کودکتون دچار اضطراب میشه حتما با روانشناس مشورت کنید در غیر این صورت تا جای ممکن تلاش کنید به زبان کودکانه مساله را برای کودکتون ساده سازی کنید اینکه بهش بگید چیز مهمی نیست یا به بچه ها ارتباطی نداره کار درستی نیست. با کودکتون صحبت کنید و در حد فهمش با جملات ساده به طوری که بار منفی مساله کم بشه با او صحبت کنید.