کودک و خانواده

تقویت مهارت حل مسئله در کودکان از طریق بازی +5 گام عملی

تقویت مهارت حل مساله در کودکان

آنچه در این مطلب خواهید خواند:

آیا کودکان هم به مهارتی برای حل مسائل و مشکلات نیاز دارند؟ شاید از خودتان بپرسید مگر کودکان چه مشکلی دارند که بخواهند آن را حل کنند؟ در واقع والدین گاهی فکر می کنند دنیای کودکی دنیایی بدون مسأله و مشکل است در صورتی که واقعا این طور نیست و چیزی که می تواند کودکان را در مقابل مشکلاتشان توانا کند تقویت مهارت حل مسئله در کودکان است.

کودکان نیز به فراخور سنشان با مسائلی رو به رو هستند. مشکلاتی مانند روابط بین دوستان در مدرسه، عدم پذیرش در گروه های دوستی، استرس و نگرانی بابت پاسخگویی به انتظارات خانواده و معلمان و بیشمار موقعیت هایی که کودک در روز ممکن است با آن ها مواجه شود و همگی نیاز به مهارت و توانایی برای مدیریت چالش ها دارند.

پس برای داشتن بزرگسالانی که قادر به حل مسائل خود باشند باید از کودکی این مهارت را در ردیف مهارت های ضروری قرار دهیم. یکی از راه هایی که می توان مهارت حل مسأله را به کودکان آموخت استفاده از بازی های مناسب است.  در این مقاله به این سوال اصلی پاسخ می دهیم که چگونه با استفاده از بازی ها مهارت حل مساله را به کودکان بیاموزیم؟

5 گام عملی برای آموزش حل مسئله به کودکان

کودک از طریق بازی های هدفمند می تواند به صورت کاملا غیر مستقیم با فرایند حل مسأله آشنا شود . برای نتیجه گرفتن از این بازی ها باید گام هایی که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم را طی کرد.

گام اول: شناخت مسأله

آموزش مهارت حل مساله به کودکان

مهم است که خوب دیدن را در کودکان تقویت کنیم. اینکه در ابتدای بازی سعی کنیم که کودک خوب همه ی قسمت های بازی را ببیند و ارتباط بین قطعات و هدفی که بازی دنبال می کند را کشف کند شناخت خوبی نسبت به مسأله ایجاد می کند. کودک می آموزد که در برخورد با مشکلات زندگی هم اول باید خوب همه ی جوانب را بررسی کند. پیشنهاد می شود مقاله مهارت دست ورزی را بخوانید.

گام دوم: کشف راه حل

مهارت حل مساله برای کودکان

قدم دوم برای آموزش حل مسأله به کودکان این است که برای کشف راه حل مسائل درکنار کودک باشید نه جلوتر از او!  برای حل معماها یا کنار هم قرار دادن قطعات یک پازل همراه با کودک راه های مختلفی را امتحان کنید تا کودک بیاموزد که در برخورد با مشکلات راهکارهای مختلفی را امتحان کند حتی اگر دیگران آن راه ها را نیازموده باشند.

گام سوم: هدایت بله، دخالت خیر!

آموزش حل مساله به کودکان از راه بازی

در مقابل کمک خواستن کودکان در حل معما یا مسأله ی پیش رو نیازی نیست که به سرعت جوابی ارائه کنید هدف از این دسته بازی ها هدایت ذهن کودکان به یافتن راه هایی برای حل مسائل است پس دخالت در روند کشف مسأله باعث از بین رفتن هدف بازی می شود. در زندگی هم والدین باید اجازه دهند کودک در برخی مسائل خودش از پس حل مشکل بربیاید و تمام زندگی کودک نباید زیر ذره بین والدین باشد. پیشنهاد می شود درباره انواع اکشن فیگور بخوانید.

گام چهارم: تقویت ریسک پذیری

تقویت مهارت حل مساله از طریق بازی

برای آموزش حل مسئله به کودک ایجاد روحیه ریسک پذیری و جسارت امتحان کردن راه های مختلف یکی از نکات مهم است. در حل بعضی از معماها دقیقا مانند زندگی واقعی ممکن است چندین راه حل برای رسیدن به هدف وجود داشته باشد و ممکن است کودک با امتحان کردن یک راه حل شکست خورده باشد پس وظیفه ی والدین تقویت روحیه امیدواری و ریسک پذیری همراه با جسارت امتحان کردن راه های مختلف است. پیشنهاد می شود مقاله مونته سوری چیست و روش آموزشی مونته سوری بخوانید.

گام پنجم: الگوسازی

پرورش مهارت حل مساله در کودکان

همیشه کودکان آینه ی والدین هستند. اگر به عنوان والد راه های مختلفی را برای کسب نتایج هرچند یکسان امتحان کنید حتما کودک می آموزد که بیشمار مسیر برای رسیدن به هدف وجود دارد. این مسأله هم در کسب نتیجه در بازی ها و هم در مواجهه با مشکلات زندگی می تواند راهگشا باشد و مسیر پرورش مهارت حل مساله در کودکان را برای شما هموارتر کند. در ادامه با معرفی چند بازی حل مسئله همراه ما باشید.

بازی هایی برای تقویت مهارت حل مسئله

بازی ماز یا راهرو های پیچ در پیچ

بازی های آموزش حل مساله برای کودکان

از سنین خیلی پایین می توانید با طراحی بازی های خانگی به آموزش مهارت حل مساله در کودکان اقدام کنید. در خانه با قرار دادن بالش ها یا تکه های پارچه مسیرهای پیچ در پیچ بسازید و از کودک بخواهید که درون این راهروها حرکت کند، در پایان مسیر یک خوراکی برای تشویق کودک قرار دهید. این راهرو ها می تواند کوچک یا بزرگ باشد طوری که کودک خود بتواند درون آن حرکت کند یا با ماشین ها و اسباب بازی هایش مسیر بازی را طی کند. همچنین می توانید از اسباب بازی های ماز استفاده کنید یا کتابهای پیچ در پیچ  برایش تهیه کنید. برای پرورش مهارت حل مسأله می توانید از بازی ماز گوی و میله برای نوپایان و از بازی ماز آهنربایی برای خردسالان استفاده کنید.

بازی پانتومیم – بیست سوالی

بازی های تقویت حل مساله کودکان

یکی از معروفترین بازی های حل مسئله بازی بیست سوالی است. این بازی ها بدون هیچ امکاناتی قابلیت اجرا دارند. در ماشین در مسیر رسیدن به مقصد، در خانه وقت کار کردن، در پارک وقت بازی کردن….  سعی کنید بازی های بیست سوالی را مناسب سن کودک انتخاب کنید. کلمات خیلی سخت انتخاب نکنید و اجازه دهید کودک کم کم در این بازی به مهارت برسد. بازی پانتومیم هم از بازی های حل مساله برای کودکان و حتی بزرگسالان است. نمونه ای از اسباب بازی های پرورش دهنده ی این مهارت بازی هدبند و بازی پانتومیم است.

پازل ها

آموزش مهارت حل مسئله به کودک

یکی دیگر از بازی هایی که می تواند توانایی حل مساله را در کودکان تقویت کند انواع پازل هاست. شما می توانید خودتان در خانه پازل بسازید مثلا یکی از عکس های کودک را بزرگ چاپ کنید آن را روی تکه ای مقوای ضخیم بچسبانید و متناسب با سن کودکتان آن را به قطعات مختلف تقسیم کنید تا کودک با کنار هم قرار دادن آن ها بتواند تصویر را کامل کند، یا می توانید از نمونه های آماده ی بیشماری که در فروشگاه های مخصوص کودکان وجود دارد استفاده کنید.

هنگام خرید پازل دقت کنید که تعداد قطعات آن باید متناسب با سن و توانایی کودک باشد. مثلا برای کودکان یک سال و نیم تا دوسال از پازل های تک قطعه شروع کنید و سپس گام به گام پازل های دو تکه و سه تکه را بیازمایید. پازل های مکعبی که هر مکعب قابلیت تبدیل به قسمتی از شش شکل را دارد برای کودکان پنج سال و بالاتر گزینه های بسیار خوبی هستند زیرا قدرت تجسم کودکان را هم تقویت می کنند. پیشنهاد می شود راهنمای خرید پازل برای کودکان 0 تا 8 ساله را بخوانید.

بازی های ساختنی نظیر لگو ها

تقویت مهارت حل مسئله در کودکان

همین که کودک تلاش می کند قطعه ی خاصی را برای قسمتی از سازه ی خود انتخاب کند به گونه ای که سازه بتواند درست عمل کند یا شکل مطلوب به خود بگیرد باعث پرورش مهارت حل مسئله در کودک می شود. بازی ساختنی با وجود خلاق بودن و دامنه ی بسیار وسیع بازی، یکی از مهم ترین پرورش دهندگان خلاقیت و تقویت مهارت حل مساله در کودکان هستند.

 می توانید با همراهی کردن کودک در مورد سازه اش گفتگو کنید از او بپرسید:” اینجا چی بگذاریم که این ماشین بتونه روی آب هم حرکت کنه؟ یا اگه بخوای یه ماشین پرنده بسازی به نظرت چی لازم داریم؟” همراهی کردن کودک در حین بازی می تواند درهای جدید به روی تفکرات کودک باز کند. جهت خرید لگو کلیک کنید.

بازی های استراتژیک

پرورش مهارت حل مسئله در کودک

بازی هایی که مبتنی بر تفکر استراتژیک و استدلال هستند و شانس در آن ها اثر خیلی کمی دارد مهارت حل مسئله در کودکان را به خوبی پرورش می دهد. این بازی ها اکثرا برای سنین بالاتر از شش سال طراحی شده اند و از نمونه های مطرح آن ها می توان به شطرنج اشاره کرد. بازی های استراتژیک قدرت استدلال، فکرخوانی، تجزیه و تحلیل و توانایی ریسک و انتخاب را در کودک تقویت می کنند و تا سنین بزرگسالی می توانند از بازی های محبوب باشند. نمونه هایی از بازی های استراتژیک عبارتند از بازی چوبیکسو، شطرنج، دالیز، اتللو، پنتاگو …

بازی های خانوادگی و دورهمی

بازی های حل مسئله برای کودکان

بازی دورهمی خانوادگی نظیر بردگیم ها که برای سنین مختلف طراحی شده اند نیز از بهترین ابزارها برای تقویت مهارت حل مسئله در کودکان و بزرگسالان هستند. این بازی ها با فرایندی شبیه بازی های استراتژیک گاهی همراه با قوانین پیچیده و مدت زمان طولانی تر مخصوص سنین مختلف است و کاملا مبتنی بر قدرت و توانایی حل مسئله است.

بازی های رومیزی کودکان را به آزمودن راه های مختلف برای کسب نتیجه در قالب داستان و بازی تشویق می کنند. این دسته بازی ها با فراهم آوردن تجربه ی انواع خرید و فروش، مدیریت مالی یا همکاری برای حذف رقبا مهارت حل مسئله را در کودکان تقویت می کنند.

جمع بندی

یکی از مهارت های مهم و ضروری که می تواند هم در کودکی و هم در بزرگسالی تاثیر بسیار بر روابط خانوادگی و پیشرفت های اجتماعی انسان داشته باشد مهارت حل مسئله است. این مهارت از راه های مختلفی تقویت می شود که یکی از بهترین راه ها برای پرورش آن در کودکی بازی کردن است.

در کنار آموزش های خانواده آنچه که می تواند کودکان را تشویق کند مهارت حل مساله را بیاموزند اسباب بازی های جذاب و ترغیب کننده است.

بازی های حل مسئله توانایی کار گروهی را افزایش می دهند. در طی فرایند بازی کودک ممکن است از دیگران کمک بخواهد همین امر به همراه مشورت کردن و انتخاب راه حل مناسب، باعث ایجاد پیوند اجتماعی شده و روحیه جمعی و کار گروهی را تقویت می کند.

بازی های حل مساله همچین روحیه امیدواری و سخت کوشی را در کودکان تقویت می کنند زیرا کودک می آموزد هر مشکلی راه حلی دارد و باید برای پیدا کردن آن تلاش کرد، پس با آزمون و خطا به کشف راه می پردازد و با هر بار موفق شدن روحیه امیدواری و اعتماد به نفس کودک افزایش می یابد.

در این مقاله به بررسی و معرفی بازی هایی برای پرورش مهارت حل مسئله در کودکان پرداختیم. امیدواریم که این مطلب توانسته باشد دید خوبی نسبت به اهمیت این بازی ها در پرورش این مهارت اساسی برای شما ایجاد کند. خوشحال می شویم که نظرتان را برایمان بنویسید و این مطلب را برای دوستانتان که فرزند کوچکی دارند بفرستید. پیشنهاد می شود درباره بازی با کودک یک ساله بخوانید.

برخی از سوالات رایج:

گام های عملی برای آموزش مهارت حل مسئله به کودکان کدام اند؟

گام اول: شناخت مسأله گام دوم: کشف راه حل گام سوم: هدایت بله، دخالت خیر گام چهارم: تقویت ریسک پذیری گام پنجم: الگوسازی

بازی های تقویت مهارت حل مسئله در کودکان کدام اند؟

بازی ماز یا راهرو های پیچ در پیچ، بازی پانتومیم – بیست سوالی، پازل ها، بازی های ساختنی نظیر لگو ها، بازی های استراتژیک و بازی های خانوادگی و دورهمی.

1 دیدگاه در “تقویت مهارت حل مسئله در کودکان از طریق بازی +5 گام عملی

  1. رویا مینایی گفت:

    مقاله بسیار عالی بود. اینکه بازی هم معرفی کردید خیلی خوبه سپاسگذارم از شما

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *