از خواب بیدار می شوید، صبحانه آماده می کنید، لباس می پوشید، دکمه هایتان را می بندید، لیست کارهای آن روزتان را یادداشت می کنید، دندان هایتان را مسواک می زنید، موهایتان را شانه می زنید، سوییچ ماشین را می چرخانید و رانندگی می کنید. تا به حال به این فکر کرده اید که تمام این کارها را چطور انجام می دهید؟ زندگی ما پر شده از مهارت های حرکتی مختلف که ممکن است آن ها را خیلی معمولی در نظر بگیریم اما تا وقتی اختلالی در این روند رخ ندهد متوجه نمی شویم که این مهارت ها چقدر ضروری و حیاتی هستند. توانایی استفاده از عضلات دست که به مهارت دست ورزی معروف است، یکی از ضروری ترین مهارت های قابل توسعه درسنین کودکی است.
در این مقاله به بررسی راه هایی برای تقویت مهارت دست ورزی کودکان پرداختیم و انواع بازی مهارت دست ورزی که می تواند موجب تقویت عضلات دست در کودکان از تولد تا سنین دبستان شود را به شما معرفی کردیم. برای رسیدن به این هدف ابتدا به تعریف مهارت دست ورزی پرداختیم، سپس هدف از دست ورزی در پیش دبستانی را بررسی کردیم و در انتها ابزارهایی معرفی کردیم که می توانند این مهارت را تقویت کنند. پس با آموزش دست ورزی برای کودکان همراه ما باشید تا با این مهارت مهم و حیاتی بیشتر آشنا شوید.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
تعریف مهارت دست ورزی
تقویت مهارت های حرکتی ظریف از زمانی شروع می شود که کودک از عضلات کوچکتر دست، مچ دست و انگشتانش استفاده می کند. در کودکان خیلی کوچک اقداماتی مثل گرفتن، نگه داشتن، پرتاب کردن، فشار دادن یا گرفتن چیزی بین دو انگشت اشاره و شست همه باعث رشد مهارت دست ورزی است.
پس از آن در سنین دو تا پنج سالگی به راحتی با فراهم آوردن بستر مناسب از بازی های متنوع، می توان به تقویت مهارت های حرکتی ظریف و تقویت عضلات دست پرداخت. ما از وسایل و سرگرمی ها به عنوان راهی برای درگیر کردن کودک استفاده می کنیم تا کودک بتواند مهارت هایش را تقویت کند.
باید در نظر داشت که انتخاب وسایل و سرگرمی های مختلف باید متناسب با گروه سنی و موقعیت های مختلف صورت بگیرد و در این زمینه تفاوت های جنسیتی نقش تاثیرگزاری ندارند. از انواع بازی چوبی بانک بازی دیدن فرمایید.
چرا تقویت مهارت دست کودکان مهم است؟
مهارت های حرکتی برای انجام کارهای روزمره مثل لباس پوشیدن، بستن دکمه، استفاده از ظروف غذا، نوشتن و کار با قیچی بسیار مهم است. ما در زندگی روزمره آنقدر از مهارت های حرکتی استفاده می کنیم که به خوبی درک نمی کنیم تمام فعالیت هایی که انجام می دهیم نیاز به کسب یک مجموعه مهارت های خاص و استفاده از عضلات خاص دارد که باعث تمرین دست ورزی می شود.
برای اینکه کودکان در آینده احساس بهتری داشته باشند باید مهارت های پایه ای در آن ها تقویت شود. یکی از مهارت های اساسی که کودک باید در سنین پیش از دبستان بیاموزد مهارت دست ورزی است. این مهارت پیش نیاز تمام فعالیت هایی است که در آموزش دوران دبستان از کودک انتظار می رود بتواند انجام دهد. بنابراین عدم کسب آن می تواند باعث کاهش استقلال و اعتماد به نفس کودک درمقابل همسالان شده و دوران خوشایند دبستان را تلخ کند. در ضمن اینکه کسب این مهارت در سنین پایین راحت تر بوده و چون همراه با بازی صورت می گیرد به راحتی قابل ارتقا است. در ادامه با بازی برای تقویت دست ورزی کودکان همراه ما باشید. پیشنهاد می شود مقاله نکات تربیت کودک را بخوانید.
بازی های تقویت کننده مهارت دست کودکان
1. خمیر بازی و گل بازی
دست ورزی با خمیر بازی یکی از لذت بخش ترین فعالیت های کودکان است که می تواند علاوه بر تقویت مهارت دست ورزی و قوی کردن عضلات دست باعث افزایش حس رضایتمندی کودکان شود زیرا با ایجاد تغییر در بافت خمیر و گل حس قدرتمندی و احساس صاحب اختیاری می کنند. گل بازی هم یک بازی حسی عالی است که باعث ایجاد آرامش و کنترل هیجانات کودک می شود.
در ابتدای امر کودک ممکن است تکه گل یا خمیر را آنقدر مالش دهد تا به صورت مسطح درآید. نیازی نیست که والدین مداخله کنند و صرفا به دنبال این باشند که کودک چیزی بسازد همین که کودک مشغول ارتباط برقرار کردن با شی مورد نظر است باعث تخلیه هیجانی او شده و هدف شما از تقویت انگشتان و کسب مهارت های ظریف دست را برآورده می کند. به تدریج کودک ارتباط بهتری برقرار می کند و دست به کار ساخت اجسامی می شود که نماد های زندگی روزمره هستند. پیشنهاد می شود درباره اکشن فیگور چیست بخوانید.
2. پازل ها
پازل ها یک ابزار خوب برای تقویت مهارت دست ورزی درکودکان هستند زیرا برداشتن و جا به جا کردن قطعات باعث توسعه ی مهارت های ظریف دست و هماهنگی بین چشم و دست می شود. برای کودکان کوچک از پازل های ساده شروع کنید. در کنار آنان بنشینید تا زمانی که از جا به جا کردن یا جایگزاری قطعات نا امید شدند یا قطعات را به دهان بردند بتوانید کمکشان کنید. پازل ساختن در ابتدا برای کودکان دشوار است اما نتایج حاصل از آن ارزشش را دارد که زمانی را به این فعالیت اختصاص دهید.
می توانید انواع پازل های مناسب کودکان را بر اساس رده بندی سنی در بخش پازل آموزشی وبسایت بانک بازی مشاهده نمایید.
3. کار با قیچی های مخصوص کودک
جهت تقویت مهارت دست ورزی قیچی برای کودک خود قیچی های مخصوص که فقط قادر به بریدن کاغذ هستند تهیه کنید و با مقداری کاغذ باطله یا صفحات مجله های قدیمی به بریدن شکل های مختلف بپردازید. دست ورزی کار با قیچی می تواند علاوه بر تقویت مهارت های دست باعث هماهنگی بین چشم و دست شده و سرگرمی طولانی مدتی برای کودک شما به ارمغان بیاورد. پیشنهاد می شود مقاله دیگر ما درباره افزایش دقت و تمرکز کودکان را بخوانید.
4. مدادرنگی و ابزار نقاشی
بازی با رنگ ها به خصوص اگر نگرانی از خورده شدن رنگ یا کثیف شدن محل نداشته باشیم بسیار هیجان انگیز است و باعث ایجاد عواطف خوش و شادی در کودک می شود. از طرفی لمس کردن و استفاده از انگشتان در کشیدن رنگ بر روی کاغذ یا سطح مورد نظر باعث تقویت عضلات دست شده و مهارت دست را افزایش می دهد.
کودک خود را تشویق کنید که نقاشی کند. این فعالیت نه تنها به توسعه ی مهارت دست ورزی بلکه به پرورش نیروی خلاقیت و تخیل هم کمک می کند. انواع مختلف نقاشی و مدیوم های مختلف مانند مداد رنگی، گچ، رنگ های انگشتی، کتاب جادویی نقاشی ،رنگ آمیزی قلم مو یا ذغال را امتحان کنید تا علاقه ی کودک را جلب کنید و مهارت دست کودکان را تقویت کنید.
نقاشی به کودک کمک می کند تا نسبت به حوادثی که در آن دخالتی ندارد آگاهی پیدا کند. ابزار های نقاشی روی خلاقیت تمرکز دارند. همه ی آن ها کودک را به جست و جو و تجربه و بازی دعوت می کنند. درعین حال اگر ابزار نقاشی به موقع و حداکثر از دوسالگی در دسترس کودک قرار گیرد بسیار در تقویت مهارت های دست و حرکات ظریف موثر است. تا جایی که می توانید از محدود کردن کودک برای رنگ کردن شکل های از پیش کشیده شده پرهیز کنید و اجازه دهید کاملا آزادانه مداد دست بگیرد. پیشنهاد می شود مقاله تاثیر دعوای والدین را بخوانید.
5. لگو و بلوک های ساختنی
یکی دیگر از فعالیت هایی که باعث تقویت مهارت دست می شود روی هم چیدن بلوک های ساختنی یا به اصطلاح بازی فکری لگو است. این آجره ها که با جنس های مختلف و سایز بندی ها و رنگبندی های متنوعی در بازار موجود هستند ابزار بسیار خوبی برای تقویت خلاقیت و بهبود مهارت های دست کودکان هستند. البته آموزش رنگ ها و شمارش هم از فواید کار با آجره ها به شمار می رود.
اتصال قطعات لگو به یکدیگر با کشیدن و فشردن، وصل کردن و جدا ساختن این قطعات از یکدیگر عضلات دست کودکان را قوی می سازد و دست کودکان را برای نگه داشتن مداد آماده می کند.
توجه: در انتخاب بلوک های لگو به سایز قطعات و تناسب آن با سن کودک توجه کنید. آجره های درشت قطعه مناسب کودکان با سنین کمتر از سه سال و آجره های با قطعات ریز مناسب سنین پنج شش سال به بالاست
6. نخ کردنی ها و وصل کردنی ها
در سنین بالای سه سال مهره های نخ کردنی یا استفاده از صفحات دوخت پلاستکی یا چوبی مهارت های دست را افزایش داده و باعث بهبود دقت و تمرکز کودک نیز می شود. برای این منظور می توانید یا در منزل با مقواهای ضخیم شکل های مختلف را تهیه کنید و با پانچ کردن قسمتی از آن از کودک بخواهید با نخ هایی ضخیم شبیه بند کفش قطعات را ریسه کند یا از دانه های ماکارونی فرم دار به عنوان مهره های نخ کردنی استفاده کنید. همچنین می توانید نمونه های بازی نخ کردنی مانند نخ و مهره های چوبی یا بازی شکل ها و بندها را در قسمت بازی آموزشی بانک بازی پیدا کنید.
7. بازی های پیچاندنی
باز کردن و بستن پیچ و مهره های پلاستیکی یا چوبی یکی دیگر از فعالیت هایی است که مهارت دست را تقویت می کند و جزو تمرین دست ورزی پیش دبستانی می باشد. ابزاری تحت عنوان پیچ و مهره ی آموزشی می تواند هم برای کسب این مهارت مفید باشد و هم آموزش رنگ ها و شکل های هندسی را مفرح و لذت بخش کند.
بازی های دیگری مانند پایه اشکال مونته سوری هم از دست ورزی های خوب برای کودکان سه سال به بالا محسوب می شوند. در این دسته بازی ها تمرکز بر استفاده از مهارت مچ دست و استفاده از انگشتان است و می تواند کودکان را در انجام کارهای روزمره به سمت استقلال سوق دهد.
8. کوبه ها
برای کودکان بالای چهارسال یکی از فعالیت های سرگرم کننده کوبیدن اجسام مختلف است. این بازی در سنین پایین با کوبه های چکش دار اشکال درشت و در سنین بالاتر با کوبه های میخ و چکش انجام می شود. بازی میخ و چکش در طرح های مختلف برای این منظور تهیه شده و یکی از محصولات باکیفیت در رده خویش است. نگه داشتن میخ و کوبیدن با چکش چوبی به تقویت عضلات دست و افزایش مهارت ظریف انگشتان منتهی می شود.
9. تقویت مهارت دست کودکان با شن بازی
شن بازی نیز یکی از بازی های حسی عالی برای تقویت مهارت دست کودکان است. بازی کردن با شن بازی و پر و خالی کردن قالب های شن، یافتن اشیای پنهان شده لا به لای شن ها و حفر تونل در زیر شن ها می تواند حرکات ظریف دست کودکان را توسعه دهد. این بازی ها نه تنها مهارت دست ورزی را در کودکان تقویت می کند بلکه می تواند یک بازی آرامش بخش و کنترل کننده ی هیجان باشد
10. بازی با ابزار ها
استفاده از ابزارهای ساخت و ساز مثل انواع آچار، پیچ گوشتی، اره و چکش می تواند باعث تقویت عضلات دست کودکان شود و مهارت های ظریف دست را بهبود ببخشد. انواع بازی های ساختنی با متریال مختلف مانند سازه های چوبی، پلاستکی یا فلزی وجود دارند که همراه با ابزار های ساخت و ساز عرضه می شوند و می توانند علاوه بر تقویت مهارت دست ورزی کودکان نیروی خلاقیت آنان را نیز پرورش دهند. تعداد زیادی از این بازی ها را در قسمت بازی ساختنی می توانید ببینید.
تمام این فعالیت ها برای ایجاد مهارت های پایه بسیار قوی هستند و به کودک اجازه می دهند در هنگام کار با دست هایش افکار و تخیلات خود را بیان کند و با آن ها ارتباط برقرار کند.
خلاصه مقاله مهارت دست ورزی و راه های تقویت آن در بچه ها
مهارت دست ورزی به آن دسته از توانایی ها اطلاق می شود که به انسان در انجام فعالیت های حرکتی روزمره کمک می کند. تقویت این مهارت در کودکان یکی از مهمترین لازمه های کسب استقلال و افزایش اعتماد به نفس است. خوشبختانه بهترین راه برای تقویت مهارت دستورزی استفاده از بازی های هدفمند است که در این مقاله به معرفی و بررسی انواع این بازی ها پرداختیم.
- خمیربازی و گل بازی
- پازل
- کار با قیچی مخصوص کودکان
- مدادرنگی و ابزار نقاشی
- بلوک های لگو
- نخ کردنی ها و وصل کردنی ها
- بازی های پیچاندنی
- کوبه ها
- شن بازی
- بازی با جعبه ابزار چوبی
نکته ی مهمی که باید در نظر داشت این است که در صورت مشاهده ی عدم توانایی کودک، با او برخورد تند صورت نگیرد و از طرفی هم والدین تسلیم نمی توانم گفتن های کودک نشوند زیرا کودک می پذیرد که قادر به انجام آن کار نیست. پیشنهاد می کنیم با صرف وقت کافی و استفاده از استراتژی تشویق و تقویت مثبت کمک کنیم کودک به حس خودباوری لازم برای انجام فعالیت ها دست یابد.
نکاتی که در این مقاله ارائه شد از معتبرترین منابع جهانی گرد آوری شده و به طور قطع عمل کردن به آن ها می تواند مهارت دست ورزی پیش دبستانی را در کودکان تقویت کند و باعث شود کودکانی مستقل تر و توانا تر داشته باشیم.
شما هم اگر بازی یا فعالیت دیگری در جهت تمرینات دست ورزی پیش دبستانی می شناسید که می تواند مهارت دست کودکان را تقویت کند حتما در بخش نظرات برای ما بنویسید و ممنون میشیم اگر این مقاله رو برای دوستانتون هم بفرستید تا اونها هم در این مورد بیشتر یاد بگیرند.
برخی از سوالات رایج:
چرا تقویت دست ورزی پیش دبستانی مهم است؟
این مهارت پیش نیاز تمام فعالیت هایی است که در آموزش دوران دبستان از کودک انتظار می رود بتواند انجام دهد. بنابراین عدم کسب آن می تواند باعث کاهش استقلال و اعتماد به نفس کودک درمقابل همسالان شده و دوران خوشایند دبستان را تلخ کند. در ضمن اینکه کسب این مهارت در سنین پایین راحت تر بوده و چون همراه با بازی صورت می گیرد به راحتی قابل ارتقا است. بازی برای تقویت دست ورزی کودکان کدام اند؟
خمیر بازی و گل بازی، پازل ها، کار با قیچی های مخصوص کودک، مدادرنگی و ابزار نقاشی و …
خیلی متشکرم از مطالب خوبتون . بازی هایی که معرفی کردید رو داخل سایت خودتون دارید ؟
بله اکثر بازی ها موچودند